Dileri Bakanl kaynaklarndan edinilen bilgiye gre, Cenevre’de 27-29 Nisan 2021’de dzenlenen gayriresmi 5+BM toplantsnda, KKTC Cumhurbakan Ersin Tatar bakanlndaki Kbrs Trk taraf, iki toplumlu ve iki kesimli federasyon modelinden desteini ektiini aklad ve Kbrs meselesinin zmne dair yeni vizyonunu (iki devletli zm vizyonu) ortaya koydu.
Trkiye tarafndan da tam destek verilen sz konusu vizyon erevesinde, yarm asrdr denenen federasyon temelli mzakere srelerinin bugne kadar Ada’ya zm getiremediine ve Ada’da halihazrda iki ayr devlet ve iki ayr toplum bulunduu gereine iaret ediliyor.
Kbrs meselesine Ada’nn gereklerine uygun, adil, kalc ve srdrlebilir bir zm bulabilmenin yolunu aacak resmi mzakerelerin balatlabilmesi iin ncelikle Kbrs Trklerinin zden gelen haklarnn (egemen eitlik ve eit uluslararas stat) uluslararas toplum tarafndan tescil edilmesi gerektii vurguland.
Ocak 2024’te Kolombiya eski Dileri Bakan Maria Angela Holguin Cuellar’n BM Genel Sekreteri’nin Kbrs konusundaki ahsi Temsilcisi olarak atanmasna, Holguin’in grev tanmnn Ada’daki iki taraf arasnda yeni resmi zm mzakerelerinin balatlmasna ilikin ortak zemin bulunup bulunmadnn aratrlmasyla kstl tutulmas ve grev sresinin 6 ay amamas artyla Kbrs Trk tarafyla istiare edilerek onay verildi.
Bu sre zarfnda Ada’da temaslarda bulunan Holguin, grev sresi sonunda (Temmuz 2024) BM Genel Sekreteri’ne bir rapor sundu, ancak raporun ierii kamuoyuyla veya taraflarla paylalmad.
15 Ekim 2024 tarihinde New York’ta gerekletirilen gayriresmi l akam yemeinde kararlatrld zere BM Genel Sekreteri’nin ev sahipliinde Ada’daki iki tarafn liderlerinin, Dileri Bakanlarnn ve ngiltere Devlet Bakan’nn katld geniletilmi formatl gayriresmi toplant, 17-18 Mart tarihlerinde Cenevre’de gerekletirilirken, sz konusu toplantda, ilk defa federal model gndeme alnmad; telaffuz dahi edilmedi.
Bu itibarla, Cenevre’deki toplant 60 yllk Kbrs meselesinde yeni bir noktaya gelindiini de ortaya koyarken, toplantda, Kbrs Trklerinin tezleri dorultusunda ve Ada’daki taraflar arasnda Kbrs meselesinin nihai zm balamnda ortak zeminin bulunmad mevcut ortamda, BM Genel Sekreteri’nin de istei zerine, Ada’daki iki halka da yarar salayabilecek ibirlii alanlarnn kefine odaklanld.
Taraflar arasnda Ada’da iki halkn gnlk yaam kalitesini artracak bir dizi ibirlii alan zerinde durulurken, bu erevede liderler, yeni gei noktalarnn almas, Ada’nn maynlardan arndrlmas, evre ve iklim deiiklii, Ara Blge’de gne enerjisinden elektrik retimi, mezarlklarn restorasyonu ve genlik konusunda bir teknik komitenin kurulmas konularnda ilerleme salanmas zerinde mutabk kald.
– TRKYE’NN TAVZSZ KIBRIS POLTKASI
Bu alanlara ilaveten nmzdeki dneme ilikin bir takvim zerinde de anlamaya varld ve bu erevede temmuz sonunda benzer bir formatta, ikinci bir gayriresmi toplantnn dzenlenmesi kararlatrld.
Bu toplant kapsamnda taraflar yeniden bir araya geldiinde anlan ibirlii alanlarnda kaydedilen gelimelerin ele alnmas planlanyor ve BM Genel Sekreteri’nin bu balamda bir ahsi Temsilci atamas ngrlyor.
Trkiye’nin Kbrs meselesinde yrtt tavizsiz politikalarn neticesinde bu noktaya gelinmesi nem tarken, Kbrs sorununun bugne kadar zmsz kalmas Rum tarafnn, siyasi ve ekonomik kaynaklar Kbrs Trkleriyle paylama dncesini sindirememesinden kaynaklanyor.
Trkiye, Ada’da iki halk ve iki devlet olduunu vurgularken, BM Genel Sekreteri’nin de sahadaki gerekliklere gre tavsiyelerde bulunmas memnuniyetle karlanyor.
Ankara’nn, Avrupa Birlii (AB) dahil nc taraflardan beklentisi, “Birlik dayanmas kisvesi altnda” Rumlar desteklemeyi bir yana koyup, BM Genel Sekreteri’ni desteklemesi.